Administratiekantoor met miljardenomzet
In Amsterdam-Zuidoost zijn zeven Tesla-bedrijven geregistreerd. Het belangrijkste daarvan is Tesla Motors Nederland (TMN). Dit bedrijf is officieel verantwoordelijk voor de productie van Tesla’s in Europa, maar produceert zelf geen auto’s. In plaats daarvan heeft het een contract met Tesla’s gigafabriek in Brandenburg, Duitsland.

In 2023 draaide TMN een omzet van 26 miljard euro — bijna een derde van de wereldwijde omzet van Tesla Inc. (circa 85 miljard euro). De winst bedroeg ongeveer 300 miljoen euro, waarop slechts 101 miljoen euro aan belasting werd afgedragen in Nederland.

Duitse fabriek draait op papier met minimale winst
De fabriek in Brandenburg bouwt daadwerkelijk de Model Y voor Europa, maar krijgt daarvoor slechts een kleine marge. In fiscaal jargon is het een ‘contract manufacturer’: een producent die werkt in opdracht van een ander en daarvoor een vast bedrag ontvangt.

De fabriek boekte in 2023 een omzet van 7,8 miljard euro, maar hield daar slechts 80 miljoen euro winst aan over. De betaalde belasting: 26,2 miljoen euro. Volgens belastingexperts wijst alles erop dat de daadwerkelijke winst van de productie elders wordt geboekt — namelijk in Nederland.

Slimme belastingroute via Nederland
Tesla’s Nederlandse dochter TMN koopt de auto’s zogenaamd in en verkoopt ze door. Maar uit jaarrekeningen blijkt dat het grootste deel van de kostenpost ‘grondstoffen en verbruiksartikelen’ bestaat uit betalingen aan andere Tesla-bedrijven, vermoedelijk voor intellectueel eigendom (IP). Deze betalingen zijn aftrekbaar, waardoor de winst in Nederland kunstmatig laag blijft.

Volgens experts is dit alleen mogelijk dankzij een zogenoemde ‘tax ruling’ met de Nederlandse Belastingdienst, vermoedelijk gesloten in 2013. Dat was de periode waarin Nederland actief multinationals probeerde te lokken met gunstige fiscale afspraken. 

Zwitserse stichting beheert nu de aandelen
In 2023 werden de Tesla-bedrijven in Amsterdam juridisch omgevormd: van coöperaties naar besloten vennootschappen. De aandelen gingen via een stichting uiteindelijk over naar VESPB Global GmbH in Zug, Zwitserland — een bekende belastingvriendelijke regio met een tarief van 11,8 procent.

Zwitserland publiceert geen jaarrekeningen, waardoor onduidelijk blijft hoeveel winst daar nu terechtkomt. Maar volgens SOMO-onderzoeker Vincent Kiezebrink is het waarschijnlijk dat Tesla ook daar fiscale voordelen benut.

Geen transparantie voor politiek of publiek
De fiscale constructies van Tesla blijven grotendeels onzichtbaar voor de buitenwereld. “We moeten leren leven met het feit dat we waarschijnlijk nooit precies zullen weten wat er speelt,” zegt belastinghoogleraar Jan van de Streek. De Belastingdienst en het ministerie van Financiën beroepen zich op hun geheimhoudingsplicht, zelfs als de Tweede Kamer vragen stelt.

Tesla zelf wilde niet reageren op vragen van Follow the Money.

Bron: Follow the Money