In  de thuisbasis van Volkswagen Wolfsburg tekenen zich donkere wolken af. De fabrikant kampt met een combinatie van tegenvallende verkoopcijfers, hoge productiekosten en toenemende concurrentie, vooral uit China. Om zijn positie te behouden, schrapt Volkswagen fabrieksplannen en verkent het mogelijkheden om productie te verplaatsen naar goedkopere locaties. Zo verhuist de productie van de Audi Q8 E-tron naar Mexico, terwijl de Audi-fabriek in Brussel mogelijk wordt gesloten.

In Duitsland heeft Volkswagen momenteel zo'n 120.000 werknemers in vaste dienst, die sinds 1994 een werkgarantie genieten. Door de invloed van de deelstaat Niedersachsen, die voor 20,2 procent eigenaar is, heeft de ondernemingsraad (OR) veel macht binnen het concern. Onder de leiding van OR-voorzitter Daniela Cavallo is er al stevige weerstand ontstaan tegen de sluiting van Duitse fabrieken. “De voorgestelde bezuinigingen en ontslagen tonen een gebrek aan visie,” verklaarde Cavallo, die benadrukt dat het sluiten van fabrieken geen duurzame oplossing is.

Verlies van Chinese marktpositie en Dieselgate
Volkswagen stond lange tijd stevig in China, maar die positie verzwakt door concurrenten als BYD, die snellere en goedkopere EV’s produceren. Jonge Chinese consumenten zien Volkswagen inmiddels als gedateerd. Daarnaast leidt de prijsoorlog op de EV-markt tot scherpe dalingen in winstmarges. Om deze trend tegen te gaan, investeert Volkswagen in een nieuw R&D-centrum in Hefei, waar het zich richt op de specifieke wensen van de Chinese markt.

Volkswagens huidige problemen zijn gedeeltelijk te herleiden tot het Dieselgate-schandaal in 2015, dat het bedrijf 30 miljard euro en een groot deel van zijn imago kostte. Ondanks hernieuwde inzet op elektrische modellen en investeringen in softwareprojecten als Cariad, wordt de ID.3-lijn geplaagd door softwareproblemen. De dure initiatieven om de technologische achterstand in te halen blijken niet genoeg om de concurrentie bij te benen. Zo zijn er nieuwe samenwerkingen met merken als Rivian en Xpeng om het softwareprobleem op te lossen en zijn er plannen voor een Europees accuproductieprogramma met Northvolt en PowerCo.

Internationale en politieke druk
De verschuiving naar EV’s komt met flinke uitdagingen voor de Duitse auto-industrie. Hoge loonkosten, energieprijzen en strenge regelgeving vormen een bedreiging voor de concurrentiepositie van Volkswagen. Stefan Bratzel van het Center of Automotive Management benadrukt dat Duitse auto’s innovatiever moeten worden om hun hogere prijzen te rechtvaardigen. Met hogere productiekosten in Duitsland dreigt Volkswagen terrein te verliezen, wat gevolgen kan hebben voor werkgelegenheid en economische groei.

Daarnaast maakt Volkswagen zich op voor ingrijpende hervormingen in Europa, waar Chinese merken al voet aan de grond beginnen te krijgen. Hoewel de Europese Unie importheffingen heeft ingevoerd, blijven deze maatregelen onvoldoende om de industrie te beschermen. Volkswagen kijkt daarom naar joint ventures en onderhandelt over aanpassingen aan de strenge CO2-reguleringen in lijn met de markten in China en de VS.

Op naar een herstructurering
Voor Volkswagen staat er veel op het spel. De werkgarantie van het Duitse personeel is inmiddels officieel opgezegd, en er zijn voor het eerst in jaren gedwongen ontslagen aangekondigd. De vierdaagse werkweek, een maatregel die eerder succesvol werd ingezet in de jaren ’90, wordt opnieuw besproken als mogelijke oplossing. Met dit alles in het verschiet zullen de komende maanden cruciaal zijn voor Volkswagen en mogelijk ingrijpende gevolgen hebben voor de Europese auto-industrie.